Η ΕΜΠΟΡΟΖΩΟΠΑΝΗΓΥΡΗ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΣΤΟ ΜΠΟΧΩΡΙ.
Η εμποροζωοπανήγυρη (παζάρι) του Σταυρού στο Μποχώρι πραγματοποιούνταν στις 14 Σεπτέμβριου, ημέρα που η εκκλησία μας τιμά την Ύψωση του Τίμιου Σταυρού και διαρκούσε εως τις 22 Σεπτεμβρίου.
Η εμποροζωοπανήγυρη είχε περισσότερο εμπορικό παρά θρησκευτικό χαρακτήρα και καθιερώθηκε στο Μποχώρι το 1951.
Η απόφαση για να πραγματοποιείται το παζάρι στο Μποχώρι τον μήνα Σεπτέμβριο και συγκεκριμένα του Σταυρού δεν ήταν τυχαία.
Αρχικά, μετά τα μεταπαναστατικά χρόνια και μέχρι το 1940, την ίδια εποχή και συγκεκριμένα τις ίδιες ήμερες στο Μεσολόγγι, στην ανατολική πλευρά της πόλης πραγματοποιούνταν μεγάλη εμποροζωοπανήγυρη.
Όμως μετά την λήξη του πολέμου του 1940 αλλά και των εμφυλίων πολέμων η εμποροζωοπανήγυρη σταμάτησε να πραγματοποιείται στο Μεσολόγγι.
Ο τότε πρόεδρος της Κοινότητας Ευηνοχωρίου Δημήτριος Παπαδήμας βλέποντας τις ανάγκες της τότε εποχής, επωφελήθηκε την ευκαιρία και έτσι πήρε την πρωτοβουλία και πρότεινε την δημιουργία Εμποροζωοπανήγυρης (παζάρι) στο Μποχώρι.
Συγκεκριμένα έφερε την πρόταση προς ψήφιση και τα μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου συμφώνησαν ομόφωνα με αποτέλεσμα να καθιερωθεί το Παζάρι του Σταυρού στο Μποχώρι.
Στο τότε δημοτικό συμβούλιο μέλη ήταν οι :
ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΗΜΑΣ.
ΚΩΝ/ΝΟΣ ΠΑΠΑΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ.
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΙΣΤΙΟΛΗΣ.
ΚΩΝ/ΝΟΣ ΜΟΥΡΚΟΣ. (ήταν απών )
Το Μποχώρι ήταν σε προνομιακή θέση διότι αποτελούσε συγκοινωνιακό κόμβο (είχε σιδηροδρομική, οδική συγκοινωνία και κοντά το λιμάνι του Κρυονερίου),εξυπηρετούσε τα χωριά της γύρω περιοχής, είχε μεγάλη παραγωγή σε γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα, συγκέντρωνε κόσμο για πώληση και ανταλλαγή προϊόντων
και ήταν από τα μεγαλύτερα χωριά της επαρχίας Μεσολογγίου.
Επιπλέον, πλήθος κόσμου από τα γύρω χωριά και όχι μόνο κατέφθανε με οποιοδήποτε μέσο,με το τρένο, με υποζύγια, με σούστες-άμαξες και αυτοκίνητα.
Όλοι οι παραπάνω παράγοντες συνέβαλαν χρόνο με τον χρόνο το Μποχώρι να γίνει εμπορικό κέντρο όχι μόνο της περιοχής αλλά όλης της Δυτικής Ελλάδος και το παζάρι του Σταυρού στο Μποχώρι να γίνει ξακουστό σε όλη την Δυτική - Στερεά Ελλάδα και Πελοπόννησο.
Συγκεκριμένα η εμποροπανήγυρη γινόταν κατά μήκος του κεντρικού δρόμου του χωριού γύρω από τον άλλοτε σταθμό του Τρένου και η ζωοπανήγυρη στο προαύλιο του Δημοτικού σχολείου.
Οι έμποροι που κατέφθαναν στο Μποχώρι ήταν από όλη την Αιτωλοακαρνανία και όχι μόνο αλλά και την Ευρυτανία, τη Φωκίδα, τη Φθιώτιδα, τα Γιάννενα, την Πελοπόννησο, τα Ιόνια Νησιά, ακόμη και από την Αθήνα με ποικίλα και παντός είδους πρώτης ανάγκης πράγματα (ειδή ένδυσης, υφάσματα και ειδή για το νοικοκυριό)
αλλά και εμπορεύματα που ήταν χρήσιμα και βοηθητικά στις δουλειές των ανθρώπων των χωριών και του μόχθου. Τα μαγαζιά τους τα άνοιγαν είτε σε νοικιασμένα ισόγεια, δεξιά και αριστερά του κεντρικού δρόμου είτε σε πρόχειρες παράγκες στην πλατεία αλλά και σε ελεύθερους χώρους.
Ωστόσο ουσιαστικότερη και χρησιμότερη ήταν η ζωοπανήγυρη, διότι η αγοροπωλησία ενός ζώου μετρούσε πολύ. Οι βοσκοί έφερναν ολόκληρα κοπάδια από πρόβατα, κατσίκια και βόδια, άλογα, μουλάρια και γαϊδούρια, ζώα δηλαδή που για την οικογένεια και την ευημερία της ήταν το δεξί της χέρι καθώς με αυτά οι νοικοκύρηδες πήγαιναν στην δουλειά τους και με αυτά μετέφεραν την σοδειά τους. Όμως και για αυτούς που πουλούσαν τέτοια ζώα ήταν ένα γενναίο έσοδο, αφού με τα χρήματα αυτά κάλυπταν όλες τις άλλες ανάγκες της οικογένειάς τους .
Παράλληλα οι ντόπιοι έβρισκαν την ευκαιρία και πουλούσαν και τα δικά τους λιγοστά προϊόντα, όπως τυρί, χόρτα, τριφύλλι, καλαμπόκι, μέλι, φρούτα, λαχανικά, μαλλιά προβάτου, δέρματα, καθώς και ζώα. Ακόμη και οι γυναίκες προκειμένου να βοηθήσουν την οικογένεια τους κεντούσαν τα όμορφα πλεκτά τους με το βελονάκι ή στον αργαλειό και τα πουλούσαν για να συμπληρώσουν τα ελλείμματά τους.
Επίσης οι ντόπιοι μαγαζάτορες από τα εμπορικά καταστήματα, τα καφενεία και τα εστιατόρια είχαν την ευκαιρία να αυξήσουν τα έσοδά τους από το πλήθος κόσμου που θα ερχόταν στο Μποχώρι.
Η πώληση των προϊόντων γινόταν όχι μόνο με χρήματα αλλά και με ανταλλαγή προϊόντων και ζωών. Για παράδειγμα έδιναν 20 μπάλες τριφύλλι και έπαιρναν 2 πρόβατα ή έδιναν 3 πρόβατα και έπαιρναν μια αγελάδα ή ένα άλογο, τα 10 αυγά τα αντάλλαζαν με ένα κιλό αλεύρι κ.λπ.
Όμως το παζάρι του Σταυρού στο Μποχώρι εκτός από εμπορικό χαρακτήρα είχε ψυχαγωγικό και κοινωνικό χαρακτήρα για μικρούς και μεγάλους.
Η ψυχαγωγία για τους μεγάλους ήταν μετά τις ημερήσιες εμπορικές συναλλαγές το βράδυ καθώς επικρατούσε μία ευχάριστη, χαρούμενη και γιορτινή ατμόσφαιρα και ήταν από τις ελάχιστες ευκαιρίες για διασκέδαση εκείνα τα δύσκολα χρόνια του μόχθου. Τα καφενεία και τα εστιατόρια διέθεταν δημοτικές ορχήστρες και ήταν γεμάτα κόσμο που συνέρεε για να φάει ψητό και εκλεκτούς ντόπιους μεζέδες, να πιει και να γλεντήσει ως τα χαράματα με τραγούδι και χορό . Από το παζάρι του Σταυρού έχουν περάσει όλες οι μεγάλες φωνές και οργανοπαίχτες του δημοτικού τραγουδιού.
Αλλά και για τα μικρά παιδιά το παζάρι ήταν σημαντικό διότι περίμεναν να πάρουν καινούρια ρούχα, παπούτσια, κάποιο παιχνίδι από τους γονείς τους ή συγγενείς και να χαρούν διάφορα παιχνίδια (κούνιες, τρενάκι κ.α.). Χαρακτηριστικό στην μνήμη πολλών είναι το εξής: το μεσημέρι που οι εξέδρες από τα συγκροτήματα ήταν άδειες, ανέβαιναν τα κορίτσια του χωριού μας και έκαναν τις τραγουδίστριες και τα αγόρια τους οργανοπαίκτες με τις πλαστικές κιθάρες και φλογέρες. Επιπλέον υπήρχαν και διάφορα θεάματα (Καραγκιόζης, Μάγοι, Λούνα Παρκ) αλλά φυσικά και τα τυχερά παιχνίδια.
Εξίσου σημαντικός ήταν και ο κοινωνικός χαρακτήρας του παζαριού καθώς ήταν μια ευκαιρία για φίλους και συγγενείς να ξαναβρεθούν, αφού δεν υπήρχαν ξενοδοχεία και όσοι έρχονταν για το παζάρι αναγκάζονταν να καταλύουν σε φιλικά και συγγενικά σπίτια.
Κατά τη διάρκεια του παζαριού δημιουργούνταν νέες φιλίες των ντόπιων με τους επισκέπτες και τους εμπόρους πάνω στο γλέντι με αποτέλεσμα πολλές φορές αυτές να καταλήγουν είτε σε κουμπαριές είτε σε γάμους μεταξύ των νέων.
Οι καιροί όμως άρχισαν να αλλάζουν και ήρθε η εξέλιξη , τα άλογα για τις αγροτικές δουλειές αντικαταστάθηκαν με τα τρακτέρ, η μεταφορά προϊόντων άρχισε να γίνεται με φορτηγά και το τρένο αντικαταστάθηκε με τα αυτοκίνητα με αποτέλεσμα η πρόσβαση στα μεγάλα αστικά κέντρα να γίνεται πιο εύκολα από τους ανθρώπους και έτσι να καλύπτονται οι διαφορές ανάγκες.
Όλα αυτά είχαν σαν αποτέλεσμα την εξαφάνιση του στοιχείου της Εμποροζωοπανήγυρης.
Όλα αυτά τα χρόνια που πραγματοποιούνταν η Εμποροζωοπανήγυρη (παζάρι) του Σταυρού, το Μποχώρι γνώρισε μεγάλη οικονομική δραστηριότητα, υπήρξε άνθηση της ντόπιας οικονομίας, καθώς οι άνθρωποι έλυσαν πολλά προβλήματα της καθημερινότητάς τους και ταυτόχρονα υπήρχε η κοινωνική επαφή των ντόπιων με τους επισκέπτες και έμπορους.
Επιπλέον το Μποχώρι κατά την διάρκεια του παζαριού έπαιρνε τη μορφή μεγαλούπολης με όλες τις ομορφιές της.
Παντού εμπορεύματα και φωνές από τους έμπορους που διαλαλούσαν τις πραμάτειες τους, συνωστισμός, μικροί και μεγάλοι πήγαιναν για να χαζέψουν, να κάνουν τις βόλτες τους, να συναντήσουν τους φίλους τους και να αγοράσουν πράγματα και οι αστεϊσμοί με τα πειράγματα στους δρόμους δεν σταματούσαν.
Σήμερα λόγω της εξέλιξης το πανηγύρι έχει περιοριστεί και διαρκεί μόνο 2 ημέρες με το στοιχείο του κλασσικού πανηγυριού, δηλαδή με διαφόρους πάγκους μικροπωλητών και με παραδοσιακές δημοτικές ορχήστρες και χωρίς την Ζωοπανήγυρη.
Όμως η φήμη, οι εντυπώσεις και η γενική αίσθηση του ξακουστού παζαριού του
Σταυρού στο Μποχώρι παραμένουν ολοζώντανες μέχρι σήμερα και αρκετοί επισκέπτονται το χωριό μας κάθε 13 και 14 Σεπτεμβρίου για να διασκεδάσουν στο Πανηγύρι του Σταυρού.
Νικόλαος Γιαννής